Bajestaal - Gevangenistaal

Gevangenistaal, Bargoens of dieventaal is een term voor de geheimtaal die in Nederland in de eerste helft van de twintigste eeuw werd gehanteerd door mensen aan de zelfkant van de samenleving, zoals daklozen en zogenoemde landlopers, rondtrekkende handelaren en (markt)kooplieden en kermisklanten, en onderwereldfiguren (penoze).

A

• A1 lucht komt terug: Dit roept een PIW'er als de groep terugkomt van het luchten.
• Achter de deur/plank/bouten zitten: in de cel zitten.

B

• Badmeester: Hij/zij visiteert de gedetineerden bij binnenkomst in de richting. Werkt bij `het bad`. 
• Bajes: Bak, cachot, gevang, gevangenis, lik, nor, petoet
• Binnenbad: `t Vlak (zie ``t vlak`) van een koepelgevangenis.
• Branden: Een lange straf uitzitten.
• Brommen: Vastzitten.
• Bruidssuite: Strafcel.

D

• Dat zit ik op de plee af: Een korte straf zitten.
• Dertig dagen: (Verlenging) bevel gevangenhouding.
• Doe de handrive: Een gedetineerde slaat de hand aan zichzelf.
• Donswerker: Een kinderverkrachter.

F

• Fiets: Veiligheidsbed (dwangbuis en riem om de benen bast te binden).

G

• Gouwen pet: De directeur.

H

• Halve lucht: De gedetineerden de gelegenheid geven om halverwege luchttijd naar binnen te gaan.
• Hemelpiloten: De pater, dominee en de humanistisch raadsman/-vrouw.
• Het dak: Isoleerafdeling.
• Huisdienst: Groep van gedetineerden die schoonmaken, vuil ophalen.
• Hut: Cel in de Bijlmerbajes.

K

• Kalverstraat: Grote, brede tunnel die de torens van de Bijlmerbajes met elkaar bevindt. Staat ook bekend als Avenue Penitentiaire.
• Kietelaar: Iemand die een visitatie verricht.
• Kietelen: Visiteren of een visitatie ondergaan.
• Kluis: Plaats op of in het lichaam om verboden spullen ongemerkt langs de controle te krijgen.
• Knippen en scheren: Een afrekening onder de douche.
• Koffieboy: Gevangene die koffie rond bracht bij personeel en gevangenen.
• Koninklijke stallen: Straf- en observatieafdeling.
• Koppen tellen: De eerste handeling van de nachtploeg is de telronde.

L

• Luchtkooi: Deze ruimte is alleen aan de bovenkant open, door middel van tralies. in afzondering luchten.

M

• Met toeters en bellen: Een gedetineerden wordt met groot machtsvertoon naar de isolatiecel gebracht.

N

• Nat bejegen: Een paar klappen uitdelen.
• Natte hoek: Toilet en wastafel in de cel.

O

• Overschep: In het verleden ging het personeel nog zelf met de etenskar langs de cellen. Degene die wat extra eten wilden, vroeg om een overschep.

P

• Parkeer hier je fiets: Visitatie.
• Peeskamertje: Kamer voor bezoek zonder toezicht.
• Piewie: Piw'er – penitentiair inrichtingswerker, bewaarder of cipier.
• Pillendraaier: Inrichtingsarts.
• Pillen doen/gooien: Medicatieronde lopen
• Platte bewaarder: Corrupte bewaarder.
• Poppetjes: Gedetineerden.

R

• Reiniger: Een gedetineerden die een afdeling of ring schoonmaakt.
• Rode kaart: Gedetineerden krijgt alle beperking opgelegd door de rechter- commissaris

S

• Schaftluik: Doorgeefluik in de celdeur voor eten.
• Sinterklaas: PIW'er die geen `nee`durft te zeggen, maar dat door een collega (zwarte piet) laat doen.
• Sleutelen: Het open en dicht doen van de deuren door de PIW`er.
• Sleutelen: Een celdeur of afdeling op slot draaien.
• Smack: Heroïne
• Snijer: Iemand die zichzelf bewerkt heeft met een scheermes.
• Spiegat: Doorkijkgaatje in de celdeur.
• Spitten en Strippen: Celcontrole op verboden spullen. Twee PIW'ers doorzoeken de cel zeer grondig.
• Strippen: Uitkleden ter controle op binnensmokkelen van bijvoorbeeld drugs en wapens.

T

• Taxi: Lift in de Bijlmerbajes.
• Tuchten: Het moeilijk hebben met het vastzitten.
• `t Schuurtje: Isoleercel
• `t Slijmspoor of `t Gouden Laatje: De gang waar de kamer van de directeur zich bevindt.
• `t Vlak: Open ruimte op de begane grond van een inrichting.
• Telronde: De aanwezigheidscontrole die 4 keer per dag wordt gehouden. ’s Nachts heet dat koppen tellen omdat de bewaker dan alleen de hoofden (koppen) van de gevangenen kunnen zien.

W

• WCboy: Gedetineerde die een baantje heeft als Toiletreiniger.
• Wimpie: Gedetineerde die zegt dat hij onschuldig is en iedereen op zijn hand probeert te krijgen.

Z

• Zwarte piet: Zie `Sinterklaas`.